Mason Exposure Primitiva – stalowy gravel prototyp

Rynek rowerów gravel w ostatnich latach przesunął się z uniwersalnych przełajówek w stronę prawdziwych maszyn do adventure i bikepackingu. Riderzy oczekują nie tylko szybkich i lekkich zestawów na szutry, ale także komfortu i trwałości niezbędnej podczas długich wypraw. Coraz częściej w nowych projektach pojawiają się rozwiązania wcześniej charakterystyczne dla rowerów górskich: krótkie zawieszenia w widelcach gravelowych, bardziej wyspecjalizowane standardy montażowe, a także estetyka i wygoda wynikające z wewnętrznego prowadzenia przewodów. Prototyp Mason Exposure Primitiva — powstały we współpracy z włoskim rzemieślnikiem Cicli Barco — to jedno z najciekawszych odzwierciedleń tego trendu. Klasyczna, butted stal Dedacciai została połączona z nowoczesnymi rozwiązaniami, takimi jak pełna integracja przewodów i możliwość montażu 40 mm widelca zawieszonego DT Swiss F132 One.

Mason Exposure Primitiva — charakterystyka projektu

Prototyp „Primitiva” to specjalna, ręcznie wykonana rama Exposure (welding & brazing) przez włoską firmę Cicli Barco na zamówienie MasonCycles. Projekt zdobył nagrodę Highlight of the Show podczas DT Swiss Craft Bike Days, co nie jest przypadkiem. Połączenie tradycyjnego rzemiosła z wymaganiami współczesnych riderów (bikepacking, długie trasy, techniczne singletracki) widoczne jest w każdym detalu: od CNC-maszynowanej, wzmocnionej główki „Zero” po specjalne wykończenie przejściowe z mosiężną farbą z przodu i surowym lakierem z tyłu.

Kluczowe cechy prototypu

Pełna nazwa: Mason Exposure Primitiva (prototyp)
Producent/Rzemieślnik: MasonCycles we współpracy z Cicli Barco (handmade in Italy)
Segment: niszowy, rzemieślniczy prototyp dla zaawansowanego bikepackingu i gravel adventure
Materiał: specjalnie butted Dedacciai steel (stal rowerowa, custom „progressive” butting)
Główka: CNC-maszynowany headset ‘Zero’ zaprojektowany dla niskiego stacku z widelcem 40 mm amortyzowanym
Prowadzenie przewodów: całkowicie zintegrowane, wewnętrzne prowadzenie przewodów przez prostą główkę 1.5”
Widelce: dedykowane do 40 mm skoku DT Swiss F132 One (axle-to-crown około 435 mm w prototypie)
Standardy: gwintowany suport T47, UDH dropout (SRAM Universal Derailleur Hanger)
Słupek podsiodłowy: klasyczny 27,2 mm (kompatybilne tylko bezprzewodowe siodełka dropper)
Opony: bardzo duży prześwit – do 29 x 2,0” lub 27,5 x 2,35”
Mocowania: komplet mocowań pod bagażniki, błotniki oraz 2- i 3-koszyki (cage mounts)
Dodatki: wewnętrzne prowadzenie przewodów pod oświetlenie, brazowana plakietka Cicli Barco

Znaczenie integracji i widelca zawieszonego

Dwa elementy prototypu zasługują na szczególną uwagę: pełna integracja prowadzenia przewodów oraz możliwość montażu krótkoskokowego widelca amortyzowanego przy zachowaniu oryginalnego stacku ramy. Do tej pory wiele stalowych, ręcznie składanych ram gravel miało zewnętrzne prowadzenie przewodów, co ułatwia serwis, ale pogarsza aerodynamikę i estetykę oraz zwiększa ryzyko hałasów podczas jazdy z sakwami. Wewnętrzne prowadzenie przewodów w stalowej ramie to techniczne wyzwanie, wymagające przemyślanych ścieżek, zabezpieczeń przed korozją, łatwego serwisu oraz kompatybilności z różnymi systemami sterowania w tym mechanicznymi, elektronicznymi czy dropperami. Mason i Barco rozwiązali to za pomocą prostego headsetu 1.5”, który pozwala prowadzić przewody centralnie i w prostych liniach.

Drugim kluczowym elementem jest współpraca konstrukcji główki z większym widelcem amortyzowanym. Standardowe widelce gravel mają mniejszy wymiar axle-to-crown niż widelce MTB — zastosowanie 40 mm wideł DT Swiss F132 One (około 435 mm długości) zwykle podnosi stack, wpływając na geometrię i prowadzenie. Dzięki CNC-maszynowanej główce „Zero” Barco udało się zminimalizować długość wystającego headtube ponad top tube, co kompensuje większy rozmiar widelca i pozwala zachować szybkie prowadzenie charakterystyczne dla Exposure.

DT Swiss F132 One — charakterystyka i znaczenie

DT Swiss F132 One to 40 mm skoku widelec amortyzowany dedykowany gravelowi, opracowany we współpracy z Canyon, który początkowo miał na niego wyłączność. W prototypie Masona widzimy pierwsze zastosowanie tego widelca poza platformą Canyon, co zapowiada rozszerzenie dostępności tego komponentu (według informacji Mason/BikeRumor DT planuje udostępnić F132 innym producentom oraz w ograniczonym stopniu konsumentom od stycznia 2026).

Cechy F132 ważne dla gravelu:

40 mm skoku nastawionego na tłumienie szybkich wibracji, nie powodując długiego bujania
specjalne tłumienie dopasowane do charakterystyki gravelowej – krótkie i szybkie uderzenia o podłoże
zaskakująco stabilne odczucia: filtruje drobne wibracje bez efektu odbicia
doskonały mini-lockout oraz zdalna blokada, uznawane za jedne z najlepszych na rynku, potwierdzone testami (BikeRumor, Canyon Grail Rift)

W praktyce montaż F132 zapewnia komfort i przyczepność przy dynamicznej jeździe po szutrze, nie tracąc przy tym responsywności i szybkości, co jest ogromną zaletą na długich, technicznych etapach bikepackingu.

Doświadczenia z użytkowania i recenzje

Testy oraz opinie użytkowników Canyon Grail Rift z F132, a także recenzje branżowe (np. BikeRumor) wskazują, że F132 zmienia charakter roweru z typowo wyścigowego gravelu na bardziej uniwersalną maszynę, stabilną na nierównościach, ale wciąż szybką na płaskim terenie. W prototypie Mason/Barco podobny efekt ma zagwarantować zoptymalizowana konstrukcja główki, która minimalizuje wpływ widelca na geometrię, pozwalając na zwinne prowadzenie Exposure.

Porównanie Mason Primitiva z innymi ramami gravelowymi

Jak Mason Exposure Primitiva wypada na tle klasycznych i nowoczesnych rozwiązań gravelowych?

Standard Mason Exposure (bez Primitiva): klasyczna stalowa rama z otwartym prowadzeniem przewodów, bez dedykowanego suportu dla amortyzowanego widelca — prostota i łatwość serwisu. Primitiva dodaje integrację i kompatybilność z F132, zachowując charakterystyczną geometrię Exposure.
Canyon Grail Rift / Grizl Rift z F132: przykłady producentów rozwijających zawieszenia gravelowe. Canyon miał czasową ekskluzywność na F132, co przekłada się na fabryczną dopracowaną konfigurację. Mason/Barco pokazuje, że podobne rozwiązania można wykonać ręcznie w stali, z odmiennym charakterem jazdy (stal tłumi lepiej niż carbon, choć jest cięższa).
Open U.P. / Open WI.DE: lekkie ramy karbonowe nastawione na szybkie jazdy, oferujące mniejszy prześwit i słabszą kompatybilność z ciężkim bikepackingiem. Primitiva stawia na trwałość i szerokie możliwości montażowe.
Salsa Cutthroat / Warbird: marki znane z bikepackingu, z dużą liczbą mocowań i przestrzeni na szerokie opony. Wersje zawieszone choć rzadsze, stanowią punkt odniesienia. Primitiva łączy rękodzieło i estetykę z podobnym zestawem funkcjonalności.

Materiały i wykonanie – stal Dedacciai

Stal Dedacciai została wybrana świadomie – łączy komfort, trwałość i sprężystość, których oczekują riderzy pokonujący długie dystanse z obciążeniem. Butting (zróżnicowanie grubości rur) umożliwia redukcję wagi tam, gdzie nie jest potrzebna maksymalna wytrzymałość, natomiast wzmocnione sekcje główki i spawów zwiększają wytrzymałość w newralgicznych miejscach. Ręczne spawanie i lutowanie (brazing + welding) świadczy o dbałości o detale i pozwala na personalizację wykończenia.

Standardy UDH i T47 – praktyczne znaczenie

UDH (Universal Derailleur Hanger): uniwersalny hak przerzutki zaprojektowany przez SRAM ułatwia wymianę haka i zwiększa kompatybilność z różnymi grupami napędowymi, co przekłada się na łatwiejszy serwis w terenie.
T47 gwintowany suport: zapewnia wygodę montażu, szeroką kompatybilność z różnymi korbami oraz dobry kompromis między sztywnością a prostotą serwisu.

Szczegóły techniczne prototypu

Rama: custom progressive butted Dedacciai steel (handmade by Cicli Barco)
Headset: CNC Zero low-stack headtube, prostoliniowe prowadzenie przewodów 1.5”
Widelce: DT Swiss F132 One 40 mm travel (axle-to-crown około 435 mm)
Max opona: 29 x 2,0” / 27,5 x 2,35”
Suport: T47 (gwintowany)
Hak: UDH
Słup podsiodłowy: 27,2 mm (bez przewodów, kompatybilne wireless droppers)
Prowadzenie przewodów: wewnętrzne dla hamulców, przerzutki, napędu elektronicznego i oświetlenia
Montaż: pełen zestaw mocowań pod bagażniki i błotniki, dodatkowe adaptery na widelcu do toreb bikepackingowych

Waga i ergonomia – czego się spodziewać?

Prototyp nie posiada oficjalnej deklaracji wagi kompletu z widelcem, jednak na podstawie podobnych stalowych ram custom i włoskich konstrukcji można szacować, że sama rama w rozmiarze średnim waży około 2,3–2,8 kg. DT Swiss F132 One jako widelec amortyzowany waży mniej więcej 1,2–1,6 kg. Kompletny rower ze stalową ramą, sakwami i wyposażeniem bikepackingowym może ważyć od około 9 do ponad 13 kg, w zależności od komponentów. To nie lekka wyścigowa konstrukcja, ale w pełni uzasadniona biorąc pod uwagę priorytety komfortu, trwałości i ładowności.

Cena i dostępność

Mason jasno komunikuje, że Primitiva jest projektem eksperymentalnym i nie jest dostępna w sprzedaży. Dla orientacji przedstawiamy szacunkowe koszty oparte na cenach customowych ramek, specjalistycznych widelców i gotowych rowerów adventure w Europie:

Rama custom Cicli Barco (rękodzieło, Dedacciai, personalizacja): około 2800–4200 € (~12 500–19 000 PLN), w zależności od wykończenia i personalizacji.
DT Swiss F132 One (prognozowana cena detaliczna po rozszerzeniu dostępności): 600–1100 € (~2 700–5 000 PLN).
Kompletny rower z częściami mid-range do high-end: około 16 000 PLN do ponad 45 000 PLN.

W Polsce Mason to marka niszowa; zamówienia na customowe ramy zwykle realizowane są przez dystrybutorów specjalizujących się w gravelu i rzemieślniczych rozwiązaniach, z czasem oczekiwania sięgającym kilku miesięcy. DT Swiss F132 ma się pojawić w sprzedaży dla innych producentów i częściowo dla konsumentów od stycznia 2026. Dostępność na rynku polskim będzie zależna od importerów DT Swiss.

Dla kogo jest Primitiva?

Bikepackerzy i riderzy adventure szukający trwałości i szerokich możliwości montażu – Primitiva oferuje obszerny zestaw mocowań oraz komfort stalowej ramy.
Osoby ceniące estetykę i rzemieślniczą jakość: ręcznie wykonane spawy, brazowane detale i indywidualne wykończenia to dodatkowa wartość.
Riderzy chcący spróbować krótkiego zawieszenia w rowerze gravelowym bez utraty szosowego charakteru – niskostackowa główka CNC to ważny element takiego rozwiązania.

Kto powinien się wstrzymać?

Poszukiwacze najlżejszych maszyn wyścigowych – stalowy custom z zawieszeniem nie jest najbardziej optymalnym wyborem pod względem masy.
Riderzy preferujący prostotę serwisu i zewnętrzne prowadzenie przewodów mogą uznać wewnętrzne rozwiązania za mniej praktyczne w terenie.

Serwis, upgrade i praktyczne uwagi

Wewnętrzne prowadzenie przewodów zwiększa estetykę i chroni okablowanie, ale wymaga dobrze przemyślanego serwisu. Rama powinna posiadać punkty dostępu, prowadnice i opcję łatwego wyciągania linek. Prosty headset 1.5” zastosowany w prototypie znacznie ułatwia prowadzenie przewodów. Zalecenia dla użytkowników tego rozwiązania:

Dokładne uszczelnienie miejsc wejścia i wyjścia przewodów,
Korzystanie z serwisu doświadczonego w prowadzeniu przewodów w stalowych ramach,
Rozważenie stosowania napędów elektronicznych, które ułatwiają prowadzenie przewodów (z zachowaniem uwagi na zarządzanie kablami zasilającymi oraz dostęp do baterii),
Pamiętanie, że 27,2 mm średnica słupka ogranicza wybór siodełek dropper – wskazane są rozwiązania bezprzewodowe.

Trendy technologiczne podkreślone przez prototyp

Integracja przewodów w stalowych ramach jest coraz popularniejsza także w mniejszych, rzemieślniczych manufakturach.
Krótkie zawieszenia dla gravelu, takie jak F132, oferują komfort jazdy bez utraty agresywnego charakteru prowadzenia.
Globalne standardy, takie jak UDH, T47 i rozbudowane mocowania, ułatwiają serwis oraz modernizację rowerów.
Estetyka rzemieślnicza – surowe wykończenia, brazowane plakietki i charakterystyczne detale lakiernicze zyskują w środowisku entuzjastów.

Co warto wiedzieć na zakończenie

Prototyp Mason Exposure Primitiva dowodzi, że rozwój rowerów gravel nie musi oznaczać rezygnacji z tradycyjnego rzemiosła. Wręcz przeciwnie, kunszt tworzenia ram może iść w parze z nowoczesnymi rozwiązaniami technicznymi. Dla osób poszukujących trwałego i komfortowego roweru adventure, Primitiva stanowi interesującą propozycję, oferującą funkcjonalność, estetykę i innowacje takie jak wewnętrzne prowadzenie okablowania czy amortyzowany widelec 40 mm DT Swiss F132 One. Planowane od 2026 roku szersze udostępnienie tego widelca na rynku może otworzyć nowe możliwości dla polskich riderów.

Warto zwrócić uwagę na:

Wytrzymałość i estetykę rękodzieła z licznymi mocowaniami,
Eksperyment z krótkim zawieszeniem oraz wpływ niskiego stacku główki na geometryczne prowadzenie,
Kompatybilność wyposażenia: 27,2 mm seatpost wymaga wireless dropperów, T47 zapewnia szeroki wybór suportów, a UDH ułatwia wymianę haka przerzutki.

Chociaż Primitiva nie jest jeszcze produktem komercyjnym, jej koncept wyznacza kierunki rozwoju gravel adventure. Dla rynku polskiego oznacza to coraz większą dostępność innowacyjnych rozwiązań i poszerzenie oferty customowych oraz gotowych rowerów w najbliższych latach.

Gdzie zdobywać informacje i jak zamawiać?

Aktualizacje i oficjalne informacje warto śledzić na stronach: MasonCycles (blog i aktualności), Cicli Barco (portfolio rzemieślnicze), DT Swiss (komunikaty dotyczące F132) oraz w relacjach testowych BikeRumor, CyclingNews i u lokalnych dystrybutorów w Polsce. Najlepszym rozwiązaniem, jeśli planujesz zamówienie customowej ramy, jest kontakt z europejskim dystrybutorem Mason lub bezpośrednio z Cicli Barco, co pozwala uzyskać wiarygodne dane o terminach realizacji i cenach.

Rekomendacja dla entuzjastów gravel i bikepackingu

Obserwuj rozwój prototypu Primitiva i widelca DT Swiss F132, jeśli cenisz rzemieślniczy charakter, komfort jazdy na nierównościach oraz nowoczesne rozwiązania techniczne. Stalowy, ręcznie wykonany prototyp z krótkim zawieszeniem to interesująca alternatywa wobec karbonowych, ultralekkich modeli, idealna dla kierowców ceniących komfort i niezawodność. Zrozumienie kompromisów wagi, serwisu, estetyki i kompatybilności komponentów pozwoli dokonać świadomego wyboru. Mason Exposure Primitiva to ciekawa propozycja dla wymagających riderów poszukujących roweru gravelowego na długie wyprawy.